Page 19 - W centrum uwagi - zakres rozszerzony

Osobowość człowieka

Czym są postawy? członków grupy, do której należą. Tendencję
Postawa to stosunek danej osoby do pewnych tę nazywamy konformizmem. Wynika ona
ludzi, zjawisk, przedmiotów lub poglądów, m.in. z dążenia do zdobycia sympatii i akcepta-
wynikający z osobistej oceny konkretnych ele- cji innych. Skłonność człowieka do konformi-
mentów rzeczywistości. Może on być w więk- zmu potwierdzają badania prowadzone przez
szym lub mniejszym stopniu pozytywny, przy- psychologów i socjologów (zob. przykład).
chylny lub negatywny, nieprzychylny.
Nasze postawy wobec wydarzeń, zjawisk Przykład
i innych ludzi wywierają duży wpływ na nasze
postępowanie i opinie. Często to właśnie od Eksperyment Asha
nich zależy, jakie informacje uznajemy za praw- W 1955 r. amerykański psycholog Solomon
dziwe. Przykładowo, jeśli nasza ocena danej E. Ash [czyt.: asz] przeprowadził eksperyment,
który miał pokazać, jaki wpływ wywiera grupa
osoby jest bardzo pozytywna, to często trudno na poglądy jednostki. Naukowiec podzielił
nam uwierzyć, że zrobiła coś bardzo złego. uczestników na kilka niezależnych od siebie
8-osobowych grup. W każdej z nich umieścił
Przyjmowanie postaw jedną osobę badaną i siedmiu wynajętych
Postawy cechują się dość dużą trwałością, aktorów. Członkowie zespołów mieli przyjrzeć
mogą się jednak zmieniać, np. w procesie ucze- się trzem odcinkom (A, B, C) i wskazać, który
nia się i gromadzenia doświadczeń. Zmiana z nich jest najbardziej podobny do odcinka X.
może nastąpić także wskutek perswazji, czyli Gdy osoba badana samodzielnie udzielała od-
powiedzi, bez trudności wybierała odcinek C.
przekonywania lub namawiania danej osoby Jeśli jednak aktorzy w jej obecności zgodnie
przez innych ludzi. Z perswazją mamy do czy- wskazywali inny odcinek, bardzo często dosto-
nienia w wielu codziennych sytuacjach. Stosują sowywała swój sąd do ich opinii. Na podstawie
ją twórcy reklam, politycy w trakcie kampanii wyników eksperymentu Ash
wyborczych, a często także bliskie nam osoby. stwierdził, że grupa może
Jej skuteczność zależy od bardzo wielu czynni- doprowadzić człowieka do
ków (zob. schemat poniżej). zaakceptowania poglądu,
który uważał wcześniej
Większość ludzi ma skłonność do przyjmo- za niewłaściwy. A B C X
wania postaw prezentowanych przez innych

Kiedy perswazja jest skuteczna?
Skuteczność perswazji wzrasta, gdy nadawca, przekaz i odbiorca posiadają określone cechy.

Nadawca Przekaz Odbiorca
• postrzegany jako wiarygodny, • wyrazisty i wzbudzający • pozostający w dobrym nastro-
kompetentny i prawdomówny emocje (skuteczniejsze jest ju w momencie odbierania
• atrakcyjny fizycznie i budzący odwoływanie się do emocji przekazu
sympatię pozytywnych) • o niskiej samoocenie (łatwiej
• prezentujący przekonania • zawierający dużo argumentów ulegają perswazji osoby
podobne do poglądów od- (choć zbyt duża ich liczba postrzegające się w sposób
biorcy może budzić znudzenie) negatywny)
• uchodzący za osobę o czy- • dostosowany do nastawienia • w młodym wieku (łatwiej jest
stych intencjach (w opinii odbiorcy do nadawcy (jeśli jest przekonać osoby młode niż
odbiorców nie dąży do ich pozytywne, argumentacja ludzi starszych)
zmanipulowania ani nie kieruje powinna być jednostronna, • prezentujący w danej sprawie
się wyłącznie własnym inte- w przeciwnym wypadku należy postawę zbliżoną do stanowi-
resem) przedstawić także argumenty ska nadawcy
przeciwne i je obalić)
17